Kilka słów o skiturach, freeride i telemarku.

                 Plecione foki używane w Alpach

                     Oryginalne "skórzane" foki 

                     Hagan X-TRACE PIVOT

                   Rottefella FREEDOM NTN

Starsze wiązania "szynowe" HAGAN Z02, siła wypięcia Z 10, waga kompletu na 1 nartę ok. 830 g. Obecnie takie wiązania prawie nie są już produkowane.

Nowoczesne wiązanie HAGAN CORE 12 PRO, siła wypięcia Z 12, waga kompletu na 1 nartę ok. 330 g.

Ciężkie, bardziej „zjazdowe” wiązania Tour Freeride MARKER DUKE, siła wypięcia do Z 18, waga kompletu na nartę ok. 1400 g.

Lekkie, uniwersalne wiązania Tour Freeride ATK Freeride 14, regulacja siły wypięcia do Z 14, waga zestawu na 1 narcie to około 390 g.

Wyraźnym priorytetem dla tej dyscypliny jest radość ze zjazdu, dużej prędkości, głębokiego puchu i „bezdennych” zakrętów = surfing na śniegu. Wrażenie, kiedy śnieg przelatuje nad głową na zjeździe, jest świetne :-). Z wiązaniem PIN technicznie nie ma możliwości wykonywania dużych skoków, ale dzięki ich niskiej wadze można dostać się w miejsca, w których ze zwykłymi nartami zjazdowymi bez skorzystania z helikoptera czy skutera znaleźć się jest bardzo trudno. Umiejętności narciarskie w tej dyscyplinie zazwyczaj przeważają nad kondycją fizyczną.

Do Tour freeride wykorzystuje się cięższy, solidniejszy sprzęt: szerokie narty Tour freeride, solidne PIN'owe wiązania ze skistoperem, sztywniejsze, wyższe i najlepiej zapinane na 3-4 klamry buty. Ze względu na wagę sprzętu poślizg nie jest priorytetem w przypadku fok skiturowych, dlatego dobrym wyborem jest niezawodny materiał MIX, czy to z klejem HOTMELT, czy klejem HYBRYDOWYM. Ponieważ na szerokich nartach zakosami bądź trawersem nie jest zbyt przyjemne warto zaopatrzyć się w "harszle" i dodatkowe podkładki pod buty SPACER. Ze względu na różne wymagania dotyczące długości kijów podczas wchodzenia/schodzenia, zalecamy dwuczęściowe kijki teleskopowe.

Ze względu na ciągłe poszukiwania głębokiego śniegu i stromych stoków bardzo ważny jest dobry sprzęt lawinowy, w tym kamizelka lub plecak z poduszką powietrzna oraz oczywiście dobra znajomość obsługi tego sprzętu. Standardowa pojemność plecaka do freeride'u to około 15 - 24 l. Zwykle na wycieczki nie trzeba zabierać klasycznych raków wspinaczkowych i czekana. Jednak bardzo ważna jest znajomość topografii, podstaw meteorologii i pierwszej pomocy.

Ubrania muszą być odpowiednio dobrane, gdyż przy cięższym sprzęcie będziesz pocić się = potrzebne jest dobra, szybkoschnąca pierwsza warstwa i coś oddychającego, i odpornego na wiatr jako warstwa zewnętrzna. Można zaopatrzyć się w kurtki z ociepleniem syntetycznym (np. Polartec Alpha stosunkowo dobrze toleruje wilgoć), oraz spodnie i kurtkę z membraną. Pamiętajcie aby krój ubrań, uniemożliwiał dostanie się śniegu pod ubranie. Zabierz ze sobą dobry kask, dobre rękawiczki, i ewentualnie ochraniacze na kręgosłup lub plecak.

W tej dyscyplinie znajdujemy zrównoważone wymagania dotyczące zarówno prędkości podchodzenia i późniejszej radości ze zjazdu. Są to wycieczki, które obejmują, długie podbiegi, wspinaczkę tylko na butach z nartami przypiętymi do plecaka, długie odcinki na fokach, albo wycieczki po lodowcu z wspinaczką na szczyt bez nart - tylko w rakach, z czekanem i liną. Ten rodzaj skialpinizmu jest wymagający pod względem kondycji fizycznej. W tym przypadku od narciarza wymagana jest dobra wytrzymałość tlenowa, gdyż są to zazwyczaj wielogodzinne wycieczki w wolniejszym tempie i nie jest dobrze, aby przed ostatnim długim i wymagającym zjazdem całkowicie się zmęczyć = nie mieć siły na kontrolowanie zjazdu. Nie bez znaczenia jest tu również doświadczenie techniczne w obsłudze sprzętu, znajomości technik pokonywania zakosów oraz bezpiecznego poruszania się w lawiniastym terenie. Należy również posiadać doświadczenie we wspinaczce zimowej – chodzenie w rakach, asekuracja i hamowanie czekanem, używanie liny wspinaczkowej, techniki wyciągania się ze szczeliny. Na nartach tutaj nie chodzi o szybkość i czas, ale kluczem są bezpieczne i płynne zjazdy nawet w najgorszych, zróżnicowanych warunkach pogodowych i śniegowych.

Do tej dyscypliny warto wybrać, lekki i jednocześnie wysokiej jakości sprzęt: dobrej jakości szerszymi nartami, niezawodnym średnio-lekkimi wiązaniami PIN ze skistoperem, najlepiej niższymi i jednocześnie sztywniejszymi butami z 2 klamrami. W przypadku fok, ze względu na długie trasy z różnymi warunkami w zależności od wysokości i ekspozycji, ważny jest zarówno poślizg, jak i trzymanie podczas podejść. Na te warunki osobiście polecam 100% Moher z klejem Hotmelt lub w przypadku długich podejść 100% MOHAIR z klejem HYBRYDOWYM. Często będziesz poruszał się w odsłoniętym terenie, trawersami, więc zdecydowanie powinieneś mieć ze sobą "harszle" jako część swojego ekwipunku. Ze względu na różne wymagania dotyczące długości kijków podczas wchodzenia/schodzenia, zalecamy dwuczęściowe kijki teleskopowe.

Ze względu na przemieszczanie się z dala od cywilizacji w małej grupie (o ewentualną pomoc ratowników górskich może być trudno), dobry sprzęt lawinowy i dobra znajomość jego obsługi jest bardzo ważna. Podstawa to plecak z poduszką powietrzną (jego waga to ok. +1 kg więcej niż standardowy plecak). Ja osobiście decyduję o jego zabraniu zgodnie z lokalną sytuacją lawinową. Niby na wiosenne wędrówki po firnach nie jest potrzebny (ale jeśli pójdziesz gdzieś wysoko na północną stronę, może być tam sporo puchu, nieutwardzonego, nawianego śniegu a wtedy warto mieć go ze sobą), ale podczas zimowych wędrówek na przełomie luty/marzec, obowiązkowo zabierz go ze sobą. Standardowa pojemność plecaka to około 24 - 35 l. Dobrze jest mieć przy sobie klasyczne raki i czekan. Znajomość topografii, planowania wycieczek, podstaw meteorologii i pierwszej pomocy jest bardzo ważna i może uratować nie tylko Twoje życie.

Trzeba mądrze dobierać ubrania, warto ubrać oddychającą, dopasowującą się do ciała warstwę na górze i coś oddychającego, rozciągliwego, ale odpornego na wiatr. Raczej ubierz się trochę chłodniej. Przed zjazdem warto założyć kurtkę z ociepleniem syntetycznym (np. Polartec Alpha - stosunkowo dobrze toleruje wilgoć), oraz spodnie i kurtkę z membraną. Pamiętajcie aby krój ubrań, uniemożliwiał dostanie się śniegu pod ubranie. Na początku zimy, gdy występują obfite opady śniegu, niskie temperatury i wiatr, idealna jest odzież membranowa stosowana jako warstwa wierzchnia podczas wspinaczki. Ważne jest, aby wybrać dobry krój, długie rękawy chroniące nadgarstek, wysoki kołnierz, wentylacja za pomocą bocznych zamków, czy możliwość założenia kasku pod kaptur. Osobiście zawsze noszę lekki kask z opaską, tak jak na rowerze. Wymienne ciepłe rękawiczki, lekka kurtka puchowa, kominiarka czy neoprenowa maska ​​przeciwwiatrowa mają swoje miejsce u mnie w plecaku.

Ze względu na długość i czas trwania wycieczki ważne jest zabranie ze sobą termosu z napojem, gorącą herbatę można uzupełnić i schłodzić śniegiem, dobrze jest co godzinę zjeść małą przekąskę. Niektóre batony w plecaku zamarzają od mrozu, więc dobrze jest włożyć je pod ubranie, potem można je bez problemu ugryźć i zjeść :-).

Wyraźnym priorytetem w tej dyscyplinie jest radość z szybkiego podchodzenia, pokonywania własnych słabości i dobra kondycja fizyczna. Wędrówki i zawody w górach są długie i wymagające. Cały sprzęt charakteryzuje się minimalną wagą, wszystko nastawione jest na maksymalną szybkość i prostotę. Minimalna waga jest osiągnięta nie tyle kosztem funkcjonalności, co kosztem trwałości.

Uwaga: tak jak w kolarstwie ciężar felgi i opony (masa obracająca się) jest bardzo ważny z punktu widzenia przyspieszenia, tak podczas chodzenia na fokach najważniejsza jest możliwie jak najmniejsza waga elementów wyposażenia = narty + buty + wiązania + foki. Ponadto kilogramy śniegu zgromadzone wokół fok są duzym utrudnieniem więc warto odpowiednio zabezpieczyć sprzęt (woski/impregnaty).

Podstawą „Fitness skituring'u” – jest codzienny trening biegowy na stoku lub stoku narciarskim zamiast squasha. Nie musimy mieć ze sobą nic poza plecakiem (z ciepłym ubraniem na zjazd i piciem) i siłą do podbiegania i zjazdu w dół. Nie musimy mieć doświadczenia z rakami, wspinaczką, zagadnieniami lawinowymi, topografią itp. Ten rodzaj skituringu jest popularny na przykład wśród biegaczy lub rowerzystów jako tryb podtrzymania formy w okresie zimowym przed głównym sezonem.

W tej dyscyplinie stosowane są głównie krótsze i węższe narty (wzrost minus ok. 15 cm), szerokość pod butem ok. 65 - 80 mm, wiązania zawodnicze oraz szybkie i z dobrym poślizgiem foki 100% moherowe. Buty tylko o 1 stopień cięższe od zawodniczych ultralekkich, z wagą poniżej 1,0 kg / dla rozmiaru 28.0. Ubrania są zazwyczaj elastyczne i bardzo przewiewne, najlepiej ocieplane spodnie z zamkiem na całej długości i kurtka z membraną. Zwykle wieje na górze, więc po prostu szybko się ubierasz i zjeżdżasz na dół. Lekki kask i dobra czołówka to podstawa wieczornej przygody (jeśli jadę sam, zabieram też zapasową małą czołówkę). Zdecydowanie polecamy kije jednoczęściowe, po prostu łapiemy je na zjeździe bez pętli pod rączką.

RACE SKIMO (SKIMOUNAINEERING) to aktywność wymagająca zarówno dużego doświadczenia od użytkownika jak i odpowiednio zaawansowanej technologii. Zawody skiturowe czy SPEED Touring są aktywnością podobną do Tour All mountain ale wymaga odpowiedniego lekkiego i szybkiego sprzętu oraz doskonałej kondycji (często powyżej progu tlenowego), bardzo wysokich umiejętności, doświadczenia i wiedzy z zakresu skialpinizmu i technik wspinaczkowych od zawodnika.

Zawody SKIMO - to połączenie jak najszybszego podejścia w górę i jak najszybszego zjazdu w dół. Pomimo różnych wariantów zawodów w przeszłości, w ostatnich 20-30 latach dominował system START – META. W tym systemie wszystkie niedoskonałości w technice narciarskiej można nadrobić dobrą kondycją. Jeśli ukończysz trasę w najkrótszym czasie - wygrałeś. W zależności od trudności trasy i wymagań organizatorów oprócz sprzętu narciarskiego, niezbędne będzie odpowiednie wyposażenie dodatkowe podczas startu. Począwszy od podstawowego wymogu: noszenie w plecaku tylko apteczki pierwszej pomocy i ubrań na zmianę, po obowiązkowy zestaw lawinowy (detektor, wyjątkowo lekka łopata i sonda) i sprzęt wspinaczkowy (lina, uprząż, raki). Podczas zawodów obowiązkowe jest posiadanie ubranego kasku i rękawiczek (podczas wspinania się na butach z nartami w dłoni nie skaleczysz dłoni o krawędzie)

Do tego rodzaju aktywności polecamy wyjątkowo lekki sprzęt: wąskie narty zawodnicze, niezwykle lekkie wiązania oraz najlżejsze, najlepiej karbonowe buty. W przypadku zawodów najlepiej sprawdzą się foki z bardzo dobrym poślizgiem ale w przypadku zawodów po bardzo zmrożonych trasach przyda się zapasowy zestaw fok o lepszych właściwościach podejściowych. Zdecydowanie polecamy odpowiednio dobrane pod względem długości kije jednoczęściowe, które podczas zjazdu można złapać bez pętli pod rękojeścią.

Podobnie jak w przypadku innych sportów wytrzymałościowych bardzo ważne jest regularne nawadnianie + suplementacja energetyczna, najlepiej w postaci napoju izotonicznego + żelu energetycznego.

Odzież używana podczas zawodów to często jednoczęściowy kombinezon (kiedy upadniesz, śnieg nie dostaje się pod kurtkę) wykonany z cienkiego i oddychającego elastycznego materiału, który może być dodatkowo ocieplony polarem po wewnętrznej stronie, który odprowadza pot. Kombinezon ma zaawansowany krój, kieszenie na detektor, foki, żele i inne dodatki. Pod kombinezon ubieramy zwykle samą bieliznę termiczną. Jeśli podczas zawodów będzie Ci zimno, po prostu przyspieszysz :-)). Oczywiście w plecaku musisz nosić lekką ciepłą bluzę, kurtkę chroniącą od wiatru oraz suche rękawiczki i czapkę lub buffa. Zazwyczaj założysz to na siebie tylko wtedy, gdy zabraknie Ci energii i nastąpi radykalna zmiana priorytetów: nie jest już ważne, aby wygrać, ale aby wrócić z zawodów zdrowym.

SPEED Touring jest podobny do aktywności Tour All mountain tylko z lżejszym sprzętem i przy wyższym tętnie (tuż poniżej progu mleczanowego). Warunkiemjego uprawiania  jest doskonała kondycja fizyczna, doświadczenie i wiedza. Sprzęt nie jest tak ekstremalnie lekki jak do SKIMO RACE, ale musi być w 100% sprawny.

Rekomendujemy, krótsze. lekkie narty (wzrost minus 10 - 15 cm), o szerokość pod butem ok. 80 - 88 mm, lekkie wiązania i szybkie 100% moherowe foki. Buty tylko o trochę cięższe od ultralekkich zawodniczych, o wadze poniżej 1,0 kg / 28,0 rozmiar. Często będziesz poruszał się w odsłoniętym terenie na różnym rodzaju śniegu więc przydatne będą "harszle". Polecamy odpowiednio dobrane pod względem długości kije jednoczęściowe, które podczas zjazdu można złapać bez pętli pod rękojeścią.

Ze względu wycieczki z dala od cywilizacji w małych grupach (ewentualna „pomoc” nadejdzie po długim czasie), bardzo ważne jest posiadanie dobrego sprzętu lawinowego i doskonałej znajomości jego obsługi. Być może dyskusyjne jest tylko zastosowanie plecaka z poduszką powietrznej. Gdy nie mam pewności co do sytuacji lawinowej, używam Arva REACTOR 25 Light lub nowego Arva REACTOR 25 UL z wkładami węglowymi, wtedy cały zestaw waży około 2,0 / 1,7 kg. Decyduję zgodnie z lokalną aktualną sytuacją lawinową, co ze sobą zabrać. Plecak z poduszką powietrzną nie jest bezwzględnie potrzebny podczas wiosennych wędrówek po firnach (z wyjątkiem północnych zboczy, gdzie mogą pojawić się nawiane poduszki z puchu lub nieutwardzonego śniegu) ale zdecydowanie polecam go na zimowe wędrówki na przełomie lutego i marca. 
Standardowa pojemność plecaka to około 20 - 30 l. Dobrze jest zabrać ze sobą lekkie klasyczne raki i czekan i ewentualnie inny sprzęt wspinaczkowy. Nigdy nie wiesz, co cię czeka, a podejmowanie ryzyka nie zawsze jest dobre. Na głowie noszę lekki kask z opaską, tak jak na rowerze. Znajomość topografii, planowania wycieczek, podstaw meteorologii i pierwszej pomocy jest bardzo ważna dla każdego uczestnika wyprawy.

Ze względu na długość i czas trwania wycieczki ważne jest, aby mieć przy sobie termos i pamiętać o nawodnianiu organizmu - gorąca herbata jest smaczna, ale na wiosnę zdecydowanie bardziej odpowiedni jest napój izotoniczny, ze względu na pocenie się. Co godzinę dobrze jest zjeść małą przekąskę, batonik, żel. Niektóre batony w plecaku zamarzają, więc dobrze jest włożyć je pod ubranie, wtedy można je swobodnie ugryźć i zjeść :-), warto mieć również ze sobą żele energetyczne.

Ubrania należy dobierać mądrze, na podejście lepiej ubierać się lżej, elastyczne spodnie i kurtki z wiatroszczelnego, ale oddychającego softshellu będą dobrym wyborem. Spodnie uszyte są z różnych rodzajów tkanin a ich krój jest dopasowany tak aby oddychały i zakrywają buty (zamiast rękawów śnieżnych, aby śnieg nie wpadał do butów od góry). Kurtka powinna mieć kaptur (opaska wystarcza na podejście, ale jak wieje to możesz zakłożyć kaptur) oraz kieszenie na detektor, foki, batony energetyczne i inne niezbędne rzeczy. Możemy uzupełnić ubiór kamizelką na wypadek mroźnego wiatru. Dobrze jest założyć przed zjazdem cieplejszą odzież. Polartec Alpha sprawdzi się tu wyśmienicie. To odpowiedni materiał na odzież, który stosunkowo dobrze toleruje wilgoć. Jako ostatnią warstwę warto ubrać spodnie i kurtkę z membraną. 
Wystarczą lekkie spodnie membranowe i lekka kurtka (waga ok. 300 g), nie jest konieczne posiadanie wzmacnianej odzieży używanej do częstego wspinania się z plecakiem w górach o wadze 600 g/szt.

Wędrówki na nartach nie muszą odbywać się tylko w stromych i wysokich górach, ale także na nizinach i równinach. Aby poruszać się w takim terenie nie jest potrzebny kompletny zestaw skiturowy.

1/ Pierwszą możliwością jest przyklejenie fok do klasycznych nart biegowych dzięki czemu uzyskuje się znacznie większy promień działania poza przygotowanymi trasami biegowymi. Dla informacji, szerokość nart biegowych wynosi około 42 mm, foki o szerokości 38 mm są dla nich odpowiednie. Poruszanie się w płaskim terenie nie stanowi problemu, kłopotem będzie pokonywanie oblodzonych trawersów, bo standardowe narty biegowe nie mają krawędzi.

2/  Inną opcją jest zastosowanie fok do szerszych nart backcountry ok. 55/60 mm ze stalowymi krawędziami, które już teraz gwarantują przynajmniej pewne bezpieczeństwo na twardym śniegu, a dzięki większej szerokości niż narty biegowe lepiej utrzymują się na miękkim. Jako wiązanie  do tego typu nart można polecić Hagan XTrace Pivot - nie musisz kupować dodatkowych butów, wystarczą buty trekkingowe.

Jest to bardzo fajne gdy możemy pokazać naszym najmłodszym, jak wygląda nasz sposób życia, który kochamy. Jestem przekonany, że ​​te doświadczenia dadzą im wiele inspiracji w dalszych latach, począwszy od silnej woli i wewnętrznej energii do osiągania ambitnych celów po regenerację od trosk zawodowych czy życiowych problemów. Nie można też zapominać o doświadczeniu jakie dają podróże, poznawanie innych kultur, krajów i języków.

Narty dla najmłodszych skialpinistów. Dzięki Twintip możliwa jest jazda do tyłu. Narty przeznaczone są przede wszystkim do zjazdów trasami narciarskimi i w terenie.

Ogólnie rzecz biorąc, skituring / freeride dla dzieci można rozwiązać na 3 sposoby:

1/ dziecko podchodzi w zwykłych butach do góry na nartach backcountry, następnie do zjazdu ubiera buty narciarskie i narty, które wyniósł mu opiekun.

2/ do nart zjazdowych montujemy adapter StartUp  + foki Hybrid MIX. Dziecko porusza się w butach zjazdowych bez ruchomej skorupy. Niezbyt wygodne rozwiązanie na długie wędrówki.

Zobacz wideo

3/ Kupujesz narty HAGAN BOOST JR + wiązania HAGAN GROM + buty HAGAN Pure JR + foki HYBRID MIX   najbardziej komfortowe i optymalne rozwiązanie.

Jazda na nartach na wysokościach powyżej 3000 m n.p.m. w wieku 13 lat nie jest problemem z lekkim i funkcjonalnym sprzętem :-) fot. po lewej.

Cisza, spokój, brak stresu, nie spieszymy się i cieszymy, że doświadczamy przyrody. Tam, gdzie kończy się sprzęt opisany powyżej, zaczyna się podstawowy sprzęt skiturowy. Tak można scharakteryzować tę relaksującą aktywność skialpinistyczną. Są to zwykle wędrówki poza terenem lawinowym = sprzęt lawinowy, raki i czekan nie są zazwyczaj konieczne.

Narty, wiązania i buty do tej aktywności nie muszą być wykonane z najlżejszych i najnowocześniejszych materiałów. Większość z naszych propozycji to produkty wysokiej jakości, przystępne cenowo, choć nie najlżejsze. W wielu przypadkach ten sam sprzęt kilka lat temu byłby topowym produktem.Narty z tej grupy są tolerancyjne i wybaczają błędy, są dostosowane do wolniejszej jazdy i rekreacyjnych wrażeń użytkowników. Ze względu na mniej wymagający teren, w którym odbywają się wycieczki wystarczą podstawowe foki.

Ze względu na spokojne tempo podejścia wymagania dotyczące odzieży są minimalne. Tempo pod górę z pewnością pozwala nam na zwykłą rozmowę. 

Jeśli chodzi o dietę, to kawałek boczku z chlebem + herbata nie będzie cię zbytnio obciążać podczas wycieczki :)

W wielu przypadkach zestaw Tour Classic jest „zamiennikiem” sprzętu biegowego. Sprzęt do biegania ma mniejszą wagę, ale w terenie, gdzie tor nie jest przygotowany, a zjazdy są bardziej wymagające, sprzęt skialpinistyczny jest z pewnością wygodniejszy i bezpieczniejszy. Zrobienie trasy w 50 cm świeżego, miękkiego śniegu na wąskich nartach biegowych jest bardzo trudne a na skiturowych będzie prawdziwą przyjemnością.

Zjazd w przypadku nart skiturowych nie jest złem koniecznym jak bywa na nartach biegowych a dodatkowo cieplejsze buty sprawią, że nie będą wam marznąć stopy.

Uwaga: Jedyny problem jaki może wystąpić po hucznej imprezie dzień wcześniej to dłuższy czas potrzebny na próby wpięcia do wiązań PIN-owych :)